Een honderd jaar oude naam
“Het doel der vereeniging is ’t publiek in de gelegenheid te stellen kennis te maken met het werk van hare leden”, vermelden de statuten van de Kunstvereeniging Katwijk die in 1908 werd opgericht. Als stichting is de vereeniging met dezelfde naam in 2008 nieuw leven ingeblazen. Meer dan honderd jaar na dato is er in Katwijk weer een platform voor kunstenaars die zich laten inspireren door de werkelijkheid en die schilderen in de buitenlucht.
Stichting “Kunstvereeniging Katwijk” wil ruimte scheppen voor kunstbeoefening en de beleving daarvan. Zij doet dit door het facilitair ondersteunen van zowel ‘plein air’ als andere kunstenaars. Daarbij stelt de stichting zich ten doel Katwijk als kunstenaarskolonie onder de aandacht te brengen. Er zijn niet veel vergelijkbare plaatsen waar hedendaagse ‘plein air’ kunstenaars (die schilderen in de buitenlucht) verblijven die zich op eigentijdse wijze meten aan hun voorgangers. Zij houden een oude Nederlandse schildertraditie in ere.
Een eigen huis
Inmiddels is in 2010 de wens gerealiseerd die bij de oprichting is geformuleerd om over een eigen gebouw te kunnen beschikken. Dit DUNAatelier heeft sinds 2018 een definitieve plek op het Duinplein aan de Katwijkse Boulevard en beschikt nu ook over tentoonstellingsruimte in de gelijktijdig gerealiseerde kelder. Hieraan hebben velen bijgedragen, particulieren en instanties, zowel in financieel als persoonlijk.
Jaarlijks wordt eind juni begin juli het evenement Katwijk En Plein Air, 'schilderen aan zee' georganiseerd. Daarvoor worden rond de vijftien kunstenaars, uit het binnen- en buitenland uitgenodigd om deel te nemen. Hun werk wordt van juli tot en met eind september in het DUNAatelier tentoongesteld. Zij kunnen zich, allemaal, ook degenen die in het verleden hebben meegedaan, aansluiten bij de Katwijker Kring. Die kan als basis gebruik maken van het DUNAatelier. De leden hebben een aantal keren per jaar gelegenheid met elkaar exposities te organiseren. Zo kunnen zij ook werk dat niet in Katwijk is ontstaan tonen.
Behalve de expositie ‘Katwijk En Plein Air, schilderen aan zee’ zijn door het verdere jaar heen tentoonstellingen te zien van zowel professionele als amateurkunstenaars die werken vanuit verschillende disciplines.
Geschiedenis
Zo’n 100 jaar geleden verbleef in Katwijk een groot aantal kunstschilders. De meesten van hen kwamen met regelmaat langs om te schilderen en inspiratie op te doen, maar een aantal woonde en werkte er ook daadwerkelijk (o.a. Jan Toorop, Willy Sluiter, B.J. Blommers, Morgenstjerne Munthe). In 1908 resulteerde dit in de oprichting van de “Kunstvereeniging Katwijk”, die vanaf dat jaar in de zomerperiode tentoonstellingen organiseerde in een eenvoudig, maar wel herkenbaar tentoonstellingsgebouw. Dit werd vermoedelijk ontworpen door de Leidse architect Jesse en was gelegen aan de Van Wassenaerstraat (nu Boulevard). Een soortgelijk paviljoen werd in 1911 op initiatief van Jan Toorop ook in Domburg geplaatst en in 1994 herbouwd.
Naast het bevorderen van het toerisme (Jan Toorop was erelid van de VVV in Katwijk, Willy Sluiter en Morgenstjerne Munthe waren bestuurslid) door middel van het organiseren van tentoonstellingen dienden de schilders met dit initiatief natuurlijk ook een eigenbelang. Badgasten waren immers ook potentiële klanten. Maar met het verdwijnen van de klederdracht en de bomschuiten van het strand en door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog trokken de schilders uit Katwijk weg. Het tentoonstellingsgebouw heeft nog jaren dienst gedaan als oefenruimte voor de “Katwijksche Gymnastiek Vereeniging”.
Een nieuwe start
Het duurde tot 1995 voordat er in Katwijk een kennismaking met een nieuwe generatie schilders plaatsvond. Dat gebeurde tijdens het door het Katwijks Museum georganiseerde “Katwijk Zomer Schilder Festival” en de daaraan gekoppelde tentoonstelling “Terug naar Katwijk”. Dit initiatief vond later ook navolging in o.a. Noordwijk, Domburg, Volendam en Zundert.
Het was pas in 2005 dat er in Katwijk weer een “En Plein Air” schilderfestival werd gehouden, waarbij professionele kunstenaars op uitnodiging Katwijkse taferelen op het doek vast legden. Ook de eerste jaren erna werd het evenement georganiseerd door het Katwijks Museum. Vanuit de in 2008 opgerichte zelfstandig werkende stichting Kunstvereeniging Katwijk is het initiatief ontstaan om in samenwerking met de gemeente Katwijk en met steun van de Provincie Zuid-Holland, ook in 2008 en daarna jaarlijks dit evenement “Katwijk En Plein Air, schilderen aan zee” te organiseren. Tijdens deze evenementen laten de kunstenaars zich, net als hun voorgangers, inspireren door de karakteristieken van Katwijk en omgeving, zij het in hedendaagse vorm. Sommigen keren er zelf door het jaar heen regelmatig terug om in de open lucht te schilderen.
Op de Boulevard heeft de gemeente Katwijk als onderdeel van een beeldenroute een werk van Peter Erftemeijer geplaatst ter ere van de kunstschilders die hier hebben gewoond en gewerkt. Een beeld van de Katwijkse kunstenaar Gerard Brouwer, een hommage aan de vissers, hun vangst en verbondenheid, siert deze route sinds eind 2018. Langs het over het duin aangelegde pad zijn borden met afbeeldingen en tekst geplaatst over verschillende schilders uit de kunstenaarskolonie.